การทำงานของจีพีเอส (Global positioning system: GPS) แบ่งออกเป็นส่วนหลักๆ สองส่วนได้แก่ ส่วนฮาร์ดแวร์ ซึ่งหมายถึงตัวเครื่องจีพีเอส และส่วนซอฟต์แวร์ หมายถึงระบบปฏิบัติการที่ใช้กับจีพีเอส เหมือนที่เรามีคอมพิวเตอร์และมีระบบปฏิบัติการเป็นวินโดว์ เป็นต้น ส่วนฮาร์ดแวร์จะคอยทำหน้าที่สัญญาณดาวเทียม ส่วนระบบปฏิบัติการจะทำหน้าที่คอยประมวลและแสดงผล กอรปกับ เป็นที่นิยมและทราบกันดีว่า ประเทศไทยได้นำ GPS มาใช้ในการลดอุบัติเหตุบนท้องถนน ทั้งรถยนต์สาธารณะ รถบรรทุก รถแทกซี่ ฯ โดยประโยชน์ของการติดตั้ง GPS กรมขนส่งไว้กับรถบรรทุก คือ GPS จะระบุตำแหน่งของรถได้ว่าขณะนี้รถอยู่ที่ใด หรือใช้ความเร็วที่เท่าไหร่ หรือมีการประยุกต์ใช้ในการนำ GPS มานำทางเพื่อไปถึงจุดหมายปลายทางอย่างถูกตรง ตรงเวลา ซึ่งลดค่าใช้จ่าย และลดความสูญเสียในแทบทุกด้าน อย่างไรก็ตาม กรมการขนส่งทางบก มีเป้าหมายหลักในการนำ GPS กรมขนส่งติดรถบรรทุกเพื่อควบคุมความปลอดภัยการใช้งานบนถนนหนทางเป็นหลัก

GPS กรมขนส่งที่ติดรถบรรทุกช่วยให้มีความปลอดภัยได้อย่างไร

ทุกวันนี้ มีอุบัติเหตุที่เกิดจากรถบรรทุกเป็นจำนวนเพิ่มสูงขึ้นมาก ซึ่งอุบัติเหตุแต่ละครั้งที่เกิดจากรถบรรทุกที่มีขนาดใหญ่ล้วนทำให้เกิดความเสียหายทั้งต่อร่างกายและทรัพย์สิน จิตใจของคนที่ประสบอุบัติเหตุอย่างรุนแรง โดยสาเหตุหลักของรถบรรทุกที่พลาดพลั้งจนเกิดอุบัติเหตุส่วนใหญ่เกิดจากการฝ่าฝืน และไม่ปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเคร่งครัด เช่น ใช้ความเร็วเกินที่กำหนด หลับใน หรือมีพฤติกรรมการขับรถที่ไม่เหมาะสม ภาครัฐ โดยกรมการขนส่งทางบกจึงได้บังคับให้มีการนำ GPS กรมขนส่งติดรถบรรทุก ทั้งนี้ เพื่อกำกับ เฝ้าระวังและดูแลให้คนขับรถบรรทุกปฏิบัติตามกฎหมายอย่างเครงคัด โดยข้อบังคับนี้มีผลเมื่อวันที่ 25 มกราคม 2559 เป็นต้นไป สำหรับรถที่ต้องติด GPS นอกเหนือจากรถบรรทุก ได้แก่ รถโดยสารสาธารณะทุกประเภท รถตู้ รถลากจูง และรถบรรทุกขนาดใหญ่ (10 ล้อขึ้นไป) ที่จดทะเบียนใหม่ ตั้งแต่วันที่ 25 มกราคม 2559 ก็ต้องติดตั้ง GPS กรมขนส่ง

การทำงานของ GPS คือจะมีการเชื่อมโยงข้อมูลการใช้รถไปยังศูนย์บริหารจัดการเดินรถของกรมการขนส่งทางบก ได้แก่ ข้อมูลการใช้ความเร็ว ชั่วโมงการขับขี่ ตำแหน่งและพิกัดของรถ โดยข้อมูลทั้งหมดนี้จะทำให้สามารถติดตาม สอดส่อง ดูแลพฤติกรรมผู้ขับรถบรรทุกได้ อันจะเป็นการป้องกันและลดอุบัติเหตุที่เกิดขึ้นกับผู้ใช้รถใช้ถนน นอกจากนี้ ตามคุณสมบัติของของกรมการขนส่งทางบก ระบุว่าให้ GPS ต้องมีระบบการส่งข้อมูลแบบเป็นปัจจุบัน หรือ real time หรือไม่น้อยกว่า 1 ครั้งใน 5 นาที นี่เองจึงยิ่งตอกย้ำความปลอดภัยสำหรับรถบรรทุกที่ติดตั้ง GPS กรมขนส่ง

เพราะการใช้รถใช้ถนนเป็นเรื่องของส่วนรวม การรับผิดชอบและช่วยกันพัฒนาความปลอดภัยด้วยการติด GPS กรมขนส่งในรถบรรทุกจึงทำให้ควบคุมความปลอดภัยได้มากกว่าในอดีต